نویسنده: محمودجعفری

در افغانستان شش موزیم ملّی وجود دارد. مانند: موزیم هرات، میمنه، غزنی، بلخ و قندهار. خوب است که این موزیم‌ها را به صورت فشرده معرفی کنیم.

موزیم ملی کابل

این موزیم در ناحیه شش و در کنار قصر دارالامان قرار دارد. چنانچه پیش‌تر نیز اشاره شد؛ این موزیم در سال 1309 خورشیدی (1931 میلادی) از کوتی باغچه (ارگ) به تعمیر فعلی آن انتقال یافت. ابتدا «موزیم کابل» نام داشت، بعد به صورت رسمی «موزیم ملّی افغانستان» نام گرفت.

در این موزیم -از ابتدای تأسیس تا سال 1992 میلادی- بیش از صدهزار قلم آثار باستانی و تاریخی نگه‌داری می‌شد. در سال 1350 خورشیدی در موزيم كابل با 6033 قطعه آثار نمايشي نگه داری می‌شد. (شبکه اطلاع رسانی افغانستان). آثاری از حوزه‌ها و دوره‌های مختلف مانند حوزه سرخ کوتل، آی‌خانم، بگرام، کاپیسا، هده، مندیگک، طلاتپه شبرغان شورتوغی، فندقستان، بامیان، حوزه باختر، شترک، پایتاوه، دلبرچین تپه، تپه فلول، تپه خزانه، تپه مرنجام، هزارسم سمنگان، و…. در آن به نمایش گذاشته شده بود. برجسته‌کاری‌های مرمرین بودایی، عاج‌های هندی، آثار سنگی متعلق به ماقبل تاریخ، برنزهای رومی، مسکوکات دوره‌های مختلف، مجسمه‌های قبل از میلاد، آثار تاریخی از دوران صدر اسلام مانند قرآن کوفی به خط عثمان بن عفان خلیفه سوم اسلامی، آیاتی از قرآن به خط امام حسن، آثار خطی شاعران بزرگ زبان فارسی دری چون؛ هفت اورنگ عبدالرحمان جامی، هفت پیکر نظامی گنجوی، هشت بهشت و لیلی و مجنون امیر خسرو دهلوی (که همۀ این آثار در سال ۸۹۹ هجری کتابت و تذهیب شده بودند)، بوستان سعدی به خط میرعماد خطاط معروف عصر تیموری، دیوان میرزا عبدالقادر بیدل (که از طرف امیر بخارا به پادشاه افغانستان، امیر حبیب‌الله اهدا شده بود) و دیوان حافظ به خط میرمحمدمحسن (که برای سلطان‌حسن بایقرا نوشته شده بود)، از مهم‌ترین آثار تاریخی، ادبی و هنری موجود در موزیم ملی بود (شبکه اطلاع رسانی افغانستان)[1]. اما با شکل گرفتن جنگ داخلی در کابل، موزیم ملّی آسیب فراوان دید. طی سال‌های 1992- 1995حدود هفتاد درصد آثار منحصربه‌فرد آن از بین رفت و تعداد زیادی هم سرقت گردید. اکنون بیش از 50 هزار قلم آثار تاریخی که ثبت دیتابس شده‌اند، در این موزیم نگه‌داری می‌شود.