Facebook
Twitter
Telegram
WhatsApp
Email
Print

تعریف رسم‌الخط: رسم‏الخط عبارت است از چگونگی نوشتن کلمه‏ها، ترکیبات و تعبیر‏ها. رسم‌الخط شامل قواعدی می‌شود که به نویسنده طریقة درست نوشتن کلمات و اصطلاحات را می‌آموزد. مانند:

بنویسیم                          ننویسیم

هیئت                            هیأت

رئیس                             رییس

مسئول                            مسوول

قواعد املای فارسی دری

برای درست‌نویسی کلمات قواعد زیادی را ذکر کرده‌اند. در این‌جا مهم‌ترین قواعد را یادآور می‎‌شویم:

قاعدۀ همزه

الف. همزة آغاز کلمه

  1. همزۀ کلمۀ «است» بعد از کلمات مختوم به مصوّت بلند «آ»، «و» و «ای» حذف می‏شود[1]:

بنویسیم                                ننویسیم

داناست[2]                               دانا است

تواناست                                توانا است

نیکوست                              نیکو است

بدخوست                              بدخو است

ایزدی‌ست[3]                            ایزدی است

نکته: همزۀ «است» در کلمات مختوم به «ه» بیان حرکت حذف نمی‌شود. مثل: او رفته است.

  1. همزۀ اوّل ضمایر و صفات اشاره‏یی حذف نمی‏شود:

بنویسیم                          ننویسیم

بنابراین                          بنابرین

دراین                            درین

در او                             درو

از او                              ازو

  1. همزۀ «ابن»، در صورتی که بین دو اسم خاص واقع شود، بالتبع تلفّظ، حذف می‌شود:[4]

بنویسیم                                      ننویسیم

حسین‌بن‌علی                                حسین‌ابن‌علی

محمّدبن‌زکریّای رازی                      محمّدابن‌زکریّای رازی

امّا اگر در آغاز و پیش از اسم خاص بیاید، حذف نمی‌شود. مانند: ابن سینا، ابن رشد، ابن احمد، ابن زید[5]

پی‌نوشت‌ها:

[1] . استفاده از واژۀ «تست» به جای «توست» غلط است. (نیساری، بی‌تا، 147)

[2] . حسینی ژرفا، حذف همزۀ «است» را در کلمات داناست، نیکوست، کیست و چیست نادرست خوانده است. (حسینی ژرفا، 1392: 175)

[3] . نیساری، بی‌تا، 147.

[4] . فرهنگستان زبان فارسی هردو وجه را جایز دانسته است؛ حسین‌بن‌علی/ حسین‌ابن‌علی. (فرهنگستان، 1391: 22). غلام‌حسین‌زاده حذف را درست دانسته است. (غلام‌حسین‌زاده، 1391: 100)

[5] فاریابی، 1363: 34. اشراقی بر عدم حذف «الف» ابن در هر حالت، تأکید می‌کند. (اشراقی، 1387: 59.

ادامه دارد

نویسنده: محمودجعفری

خبرهای مرتبط

قواعد کلی فاصله و نیم‌فاصله (3)

لینک کوتاه:​ https://farhangpress.af/?p=8473

یک پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *