جشن نوروز در منطقه سرچشمه بهسود
تیموری
مردم سرچشمه میدان وردک همه‌ساله از نوروز به عنوان کهن‌ترین و اصیل‌ترین میراث نیاکان‌شان تجلیل می‌کنند؛ اما در سال‌های پسین جشن نوروز در میان باشندگان این ولایت کم‌رنگ شده است. با آن هم نوروز برای مردم، جشن طبیعت و رسیدن فصل کشت و کار است. از این‌رو با نزدیک شدن نوروز مردم به خانه تکانی، خرید لباس نوروزی و بردن نوروزی به خانه عروس می‌پردازند.
بهشته یک تن از باشندگان سرچشمه ولایت میدان وردک در گفتگو با خبرگزاری فرهنگ می‌گوید: «ده یا پانزده روز مانده به نوروز، مردم منطقۀ ما به خانه‌تکانی، رنگ‌مالی، شستشوی قالین و گردگیری وسایل خانه‌شان می‌پردازند و خود را برای جشن نوروز آماده می‌کنند.»
به گفتۀ وی مردم نوروز را جشن طبیعت می‌دانند و می‌گویند که این، بالای روحیه انسان تأثیر خیلی مثبت دارد. از این جهت ما باید ظاهر پاک و منظم داشته باشیم.
در ایام نوروز، زن‌ها برای خود، شوهر و فرزندان‌شان لباس نو تهیه می‌کنند تا روز اول نوروز لباس جدید به تن داشته باشند. همچنین خانواده داماد برای عروس خود، نوروزی می‌آورند. بهشته در این باره می‌گوید: «در قدیم خانوادۀ داماد برای عروس خود، بره، لباس جدید محلی، کلچه وطنی و خجور به عنوان نوروزی می‌آورد، اما حالا ماهی، جلبی، لباس وطنی، کلچه نوروزی و طلا می‌برند.»
بهشته نوروزی عروس را بسیار پرمصرف می‌خواند و می‌افزاید: «نوروزی امروز برای عروس، بالای خانواده داماد خیلی گزاف تمام می‌شود.»
بهشته این تغییرات را که در فرهنگ نوروز به وجود آمده، منفی دانسته می‌گوید: «بسیاری از آداب و رسوم نوروز جنبه اقتصادی پیدا کرده و مردم را بیش‌تر از پیش به سمت فقر سوق می‌دهد.»
با رسیدن روز نوروز، مردم برای زیارت، دعا و نیایش، پرسیدن احوال مریض، دیدن اقارب و بالا کردن جهنده حضرت علی (ع) می‌روند و به این طریق سال پیش‌رو را به فال نیک می‌گیرند.
محمدحسن تیموری یکی دیگر از باشندگان سرچشمه می‌گوید:«در نزدیک مسجد جعفرطیار میان دو حوض کلان و حوض خورد یک علم وجود دارد. ما هرساله روز نوروز، این علم را به یاد بیرق و جهنده حضرت علی با تکه سبز که با تارهای زرین دوخته شده، پوش می‌کنیم. سپس همۀ مردم اعم از بزرگان قومی، ریش‌سفیدان، جوانان و کودکان علم را به یاد جهنده حضرت علی (ع)، بالا می‌کنند. حین بالا کردن، حاجت‌های سال پیش‌رو را مد نظر می‌گیرند و از خداوند می‌خواهند تا سال نو را سال نیکو قرار دهد. اگر علم راست و بدون جنجال بالا شد، می‌گویند سال پیش‌رو یک سال خوب و نیک است و اگر خدای نکرده خراب و کج بالا شد، می‌گویند سال پیش‌رو یک سال خراب برای مردم منطقه خواهد بود.»
محمدعارف باشنده قلعه سبز سرچشمه جشن نوروز را یک جشن خوب و پسندیده توصیف می‌کند و می‌گوید: «همه‌ساله در سه روز نوروز قوش (نان عید) داریم. مردم در این سه روز، خروس‌هایی را که در سه ماه زمستان به عنوان نذر حضرت علی (ع) نگه داشته بودند، در روز اول نوروز ذبح می‌کنند و اقارب و دوستان خود را دعوت می‌دهند.»
منطقه سرچشمه به سه قلعه تقسیم می‌شود: قلعه بالا، قلعه پایین و میان قلعه.
به گفتۀ محمدعارف، اهالی این سه قلعه میان خود قرعه/ پِشک می‌اندازند. نام هر قلعه که اول برآمد، نان قوش/ عید روز اول را همان قلعه می‌دهد. تمام اهالی مرد هرسه قلعه توسط یک فرد بزرگ‌سال به خانه‌های قلعه‌ای که قرعه به نام آن برآمده است، تقسیم می‌شوند و نان چاشت را نوش جان می‌کنند. محمدعارف می‌گوید: «درقدیم بالای هر خانه ۳۰-۲۰ و گاهی ۱۵ نفر تقسیمی می‌رسید، اما اکنون شاید ۵ -6 نفر و گاهی هم ۴ نفر می‌رسد.»
او می‌افزاید در گذشته جشن نوروز رنگ و بوی رفاقت، دوستی و صمیمیت داشت. یک جشن کاملاً مردمی بود، آدم از این جشن لذت می‌برد، اما امروزه به دلیل فقر و ناامنی کسی جرئت نمی‌کند که به درستی نوروز را جشن بگیرد. جشن نوروز هرساله رنگ می‌بازد.
به گفتۀ محمدعارف در سال‌های پیش، دختران جوان در شب نوروز به دست‌های همدیگر خینه می‌گذاشتند و بچه‌های جوان روز نوروز به شکار بودنه، بودنه‌جنگی، تیرجنگی، مرغ‌جنگی می‌رفتند و کودکان نیز لولک‌دوانی، چارمغزبرد، غورثی و تشله‌بازی می‌کردند.
جشن نوروز یکی از جشن‌پرسابقه وملی افغانستان است که سابقه چندهزارساله در افغانستان دارد.از این جشن، در بسیاری از کشورها از جمله افغانستان، ایران، پاکستان، تاجیکستان به صورت باشکوه تجلیل به عمل می‌آید. سازمان علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) در سال 1388 خورشیدی نوروز را به عنوان میراث فرهنگی جهان اعلام کرد.
