به گفتۀ مقامات محلی فاریاب، در این ولایت 213 آبده تاریخی وجود دارد اما شمار زیادی از آنها نیاز به حفاظت و ترمیم دارند.
مولوی شمس‌الدین محمدی رئیس اطلاعات و فرهنگ فاریاب در گفتگو با آژانس باختر، اظهار داشت که «فاریاب، با داشتن ۲۱۳ آبده تاریخی و ساحات باستانی، از قدیمی‌‌ترین ولایت‌های افغانستان به شمار می‌رود.»
وی نقش این ولایت را در افزایش میزان گردشگری و رونق اقتصادی افغانستان مهم خواند و افزود: «به استثنای چند آبده‌ای که در سال‌های اخیر توسط وزارت اطلاعات و فرهنگ و سرمایه‌گذاران خیّر ترمیم و بازسازی شد، بیشتر آبده‌‌های تاریخی این ولایت به ترمیم نیاز دارند که می‌توان به آبده تاریخی تربت‌جان در ولسوالی خیبر، اصحاب کهف در ولسوالی چهل‌‌گزی و مسجد خشتی در شهر میمنه اشاره کرد.»
مولوی محمدی همچنین از نبود بودجه مشخص برای ترمیم آبدات تاریخی این ولایت سخن گفت و علاوه کرد: «این ریاست بودجه مشخصی برای ترمیم در اختیار ندارد و اقدامات انجام شده عمدتاً از طریق حمایت‌های مالی مردم و وزارت اطلاعات و فرهنگ بوده است.»
قزل گنبد
به گفتۀ وی طی 9 ماه گذشته تنها زیارت باباولی در ولسوالی اندخوی ترمیم و بازسازی شده است.
رئیس اطلاعات و فرهنگ فاریاب اظهار امیدواری کرد که با تأمین بودجه، بتوانیم شماری از آبدات تاریخی فاریاب را بازسازی نماییم.
گفتنی است که فاریاب یکی از ولایت‌های باستانی افغانستان که 213 آبده تاریخی را در دل خود جای داده است.
مهم‌ترین آبدات تاریخی فاریاب عبارتند از: زیارت باباولی، قدمگاه حضرت علی، مسجد شهبازخان،آرامگاه سید میرتاج، مسجد خشتی، بالاحصار میمنه، زیارت امام باقر، زیارت خاک شهیدان، آرامگاه بی‌بی آینه، ینگی مسجد، اصحاب کهف و چشمه شفا،…
قدمت شماری از آبدات تاریخی فاریاب به پیش از اسلام و اوایل اسلام برمی‌گردد.
این درحالیست که طی چندماه گذشته یک مسجد با قدمت بیش از هزار سال، حین لغزش کوه در ولسوالی قیصار این ولایت از زیر خروارهای خاک نمودار گردید و این باعث توجه بسیاری از گرشگران شد.
