«ای» حرف ندا همیشه جدا از کلمة بعد از خود (منادا) نوشته می‌شود. مثل:
بنویسیم ننویسیم
ای خدا ایخدا
ای کاش ایکاش
ای که ایکه
این و آن، از کلمة بعد از خود جدا و گاهی با نیم‌فاصله نوشته می‌شوند. مثل:[1]
بنویسیم ننویسیم
این قلم اینقلم
آن کتاب آنکتاب
اینکه اینکه
آنکه آنکه
اینگونه اینگونه
اینطور اینطور
اینجا اینجا
اینجانب اینجانب
نکته: بجز این کلمات: چنانچه، آنچه، چنین، چنان، همین، همان، اینک، آنک.
بنویسیم نویسیم
چنانچه چنانچه
آنچه آنچه
چنین چه‌نین
چنان چه‌نان
همین هم‌این
همان هم‌آن
اینک این‌اک
- پیشوند «ب» یا «ب» زینت یکجا نوشته می‌شود. مثل:
بنویسیم ننویسیم
بنویس به نویس
برو به رو
بخور به خور
- پیشوند «ب» در کلمههایی که با «الف» مفتوح یا مضموم آغاز شده باشند، یکجا نوشته شده و «الف» به «ی» تبدیل می‌شود:
بنویسیم ننویسیم
بیفگند بافگند
بیفزود بافزود
بیفراشت بافراشت
بینداخت بانداخت
بیفتاد بافتاد
نکته 1: بجز کلمۀ «بایستاد» که الف باقی می‌ماند.
نکته 2: همچنین است حکم «نون نفی» و «میم نهی». مثل: نینداز، میفگن.[2]
- در صورتی که کلمهای به «آ» آغاز شده باشد، پیشوند «ب» چسپیده به آن میآید و مدّ از سر آن میافتد:
بنویسیم ننویسیم
بیاید بآید
بیاورد بآورد
بیاشفت بآشفت
بیامد بآمد
- «ب» در کلمات عربی مروّج در زبان فارسی دری پیوسته نوشته می‌شود:
بنویسیم ننویسیم
بلاعوض به لاعوض
بلافاصله به لافاصله
بلاشک به لاشک
بلاغیر به لاغیر
بالعکس به العکس
بالاخره به الاخره
بالقوه به القوه
- «ب» بر سر افعال بسیط یکجا نوشته می‌شود:
بنویسیم ننویسیم
بگفت به گفت
بنویسد به نویس
ببینیم به بینیم
- در صورتی که صفت بسازد، نیز یکجا نوشته می‌شود[3]. مثل:
بنویسیم ننویسیم
بخرد به خرد
بشکوه به شکوه
بنام به نام
حرف اضافۀ «به»[4]
- حرف اضافهی «به» میان دوکلمهی مکرّر به صورت جداگانه/ نیم‌فاصله نوشته می‌شود[5]:
بنویسیم ننویسیم
روبه‌رو روبرو
موبه‌مو موبمو
جابه‌جا جابجا
تن‌به‌تن تن بتن
در‌به‌در دربدر
نکته: برخلاف این کلمات که جزء اوّل و آخر آن مشابه ولی جزء وسط آن «الف» می‌باشد. مانند: کشاکش، پیشاپیش، تنگاتنگ.[6]
- همچنان در صورتی که میان ترکیب واقع شده باشد، با نیم‌فاصله نوشته می‌شود:
بنویسیم ننویسیم
سربه‌راه سربراه[7]
سربه‌زیر سربزیر
رو‌به‌راه روبراه
- حرف اضافهی «به»، از اسم و ضمیر جدا نوشته می‌شود:
بنویسیم ننویسیم
به او گفتم باو گفتم
او به خانه رفت. او بخانه رفت
- در صورتیکه «به» با کلمۀ بعد از خود قید یا صفت بسازد پیوسته نوشته می‌شود:
بنویسیم ننویسیم
بهوش به هوش
بسزا به سزا
بخرد به خرد
- حرف «به» در صورتی که بر سر افعال مرکّب درآید، جدا/ نیم‌فاصله نوشته می‌شود:
بنویسیم ننویسیم
به‌هم‌زدن بهم زدن
به دست آوردن بدست آوردن
به سر رسیدن بسررسیدن
به درازا کشیدن بدرازا کشیدن
[1] . فاریابی، 1363: 35. انوری و پشت‌دار، غلام‌حسین‌زاده و نیساری اینکه، آنکه، چنانکه، همچنانکه، چنانچه، آنچه، چندانکه، همینکه، چونکه، اینجا، آنجا و اینجانب، را پیوسته نوشته‌اند. (انوری و پشت‌دار، 1371: 18-19 ؛ غلام‌حسین‌زاده ، 1391: 89 و 95؛ نیساری، بی‌تا:149). غلام‌حسین‌زاده پیوسته‌نویسی در کلمات آنطور، اینطور، آنگونه، اینگونه، آنگاه، آنهمه، اینهمه، آنقدر، اینقدر، آنچنان و اینچنین را جایز دانسته است. (همان)
[2] . فرهنگستان، 1391: 22.
[3] . فرهنگستان زبان فارسی، 1391: 22.
[4] . غلام‌حسین‌زاده موارد جدانویسی حرف «به» را این گونه نوشته است: حرف اضافه: به مدرسه؛ حرف قسم: به خدا؛ میانوند: جزءبه‌جزء؛ حرف مرکّب: به صورت؛ عبارت فعلی: به استخوان رسیدن؛ عبارت غیرفعلی: سربه‌هوا؛ عبارت قیدی: به طور کلی؛ پیشوند قیدساز: به‌جز، به‌ویژه. همچنین موارد پیوسته‌نویسی حرف «به» را این گونه یادآوری کرده است: پیشوند صفت‌ساز: بهوش (هوشمند)، بنام (مشهور)، بجا (شایسته)؛ پیشوند فعلی: بخوان، بنویسیم؛ حرف جرّ عربی: بلافاصله، بلاشک. (غلام‌حسین‌زاده، 1391: 94)
[5] . انوری و پشت‌دار نیز این موضوع را تأیید می‌کنند. (انوری و پشت‌دار، 1381: 35)
[6] . حری، 1391: 116.
[7] . ترکیبات گروهی مثل همین مثال‌ها همیشه جدا/ با نیم‌فاصله نوشته می‌شوند. بجز گفتگو و جستجو که در عرف فارسی پیوسته نمی‌شوند، بقیه ترکیبات عطفی نیز جدا نوشته می‌شوند. مثل: گفت و شنید، رفت و آمد، ریخت و پاش. (غلام‌حسین‌زاده، 1391: 89)
