چهارمین جلسه کارگاه نویسندگی خلاق روز جمعه (12 عقرب) با حضور شماری از نویسندگان و علاقه‌مندان ادبیات به صورت آنلاین برگزار گردید.
نادر احمدی استاد این کارگاه ضمن تأکید بر مطالعه و نوشتن مداوم، گفت: «راه نویسندگی از دو طریق می‌گذرد: مطالعه مداوم و نوشتن مداوم. ما باید برای مطالعه و نوشتن وقت خاصی را تعیین کنیم.»
وی در ادامۀ درس‌های قبلی، به نکات جدیدی اشاره کرد و هرکدام را به صورت مبسوط توضیح داد که فشردۀ آن را در زیر می‌خوانید:
………………
- من/ نویسنده/راوی: یکی از چیزهایی که در نوشتن خاطره خیلی مهم است حضور «من» است. منظور از «من» همان نویسنده است که گاهی حضور مستقیم دارد و گاه غیرمستقیم. یعنی گاهی نویسنده خودش می‌گوید من فلان‌جا رفتم و فلان‌کار را کردم و گاهی نویسنده خودش نیست، نویسنده تجربه کسی دیگر را نقل می‌کند. در فرهنگ شرقی، در گذشته، نویسنده خود را در متن پنهان می‌کرد. علت آن این بود که در ادبیات فارسی فروتنی وجود داشت. این یک امر اخلاقی بود. کسی خودش نمی‌گفت من این کار کردم بلکه آن را به صورت غیرمستقیم بیان می‌کرد. تنها در تاریخ بیهقی می‌بینیم که ضمیر «من» استفاده شده است. این یکی از معدود مواردی است که ضمیر «من» ذکر شده است. ابوریحان بیرونی نیز از «من» در سفرنامه‌اش استفاده کرده است. در اغلب موارد بزرگان ما خودشان را پنهان می‌کردند. تاریخ جهانگشای جوینی از «من» نویسنده عاری است. پس از قرن نزدهم- با ورود اروپائیان در مناطق شرقی مثل ایران و افغانستان- ضمیر «من» کم کم در ادبیات فارسی مورد استفاده قرار گرفت.
بنابراین بهتر است از کلی‌گویی در خاطره‌نویسی پرهیز کنیم. خاطره‌نویس نمی‌تواند خیلی حالت دانای کل پیدا کند. بلکه بیشتر متکی به تجربیات خودش است. این، به خاطره اعتبار می‌بخشد.
- عمق/روح بخشیدن به خاطره: یکی دیگر نکات مهم در خاطره‌نویسی عمق بخشیدن به خاطره است. منظور از آن ایجاد هیجان، حس و تحرک در نوشته است؛ یعنی خاطره نباید عبوس و بی‌روح باشد. بلکه باید جذاب باشد. چه منفی و چه مثبت باید تأثیرگذاری لازم را داشته باشد. حس همذات‌پنداری را در خواننده برانگیزد.
- پربار ساختن متن: منظور از آن آوردن اطلاعات و استفاده از ضرب المثل‌ها، کنایات، تکیه‌کلام‌های مردم، گزیده‌گفتارهای بزرگان ادب و دین و جامعه، بیت‌هایی از شعر فارسی، متون ادبی، و … در متن است.
برای این که اطلاعات زیادی را وارد خاطره نماییم لازم است متون کهن به‌ویژه متون سخت و دشوار را بخوانیم و با آنها زندگی کنیم.
نتیجه گیری
با توجه به گفته‌های پیشین، در خاطره‌نویسی باید به این نکات توجه نماییم:
- زمان‌مند بودن خاطره؛
- ذکر جزئیات به صورت دقیق؛
- شروع مناسب؛
- پایان مناسب؛
- به‌روز بودن زبان خاطره؛
- ساختار مناسب؛
- داشتن ایده و اندیشه خاص که بتواند تجربۀ زیستی نویسنده را به خواننده توسعه دهد.
- استفاده از تخیل در حد مناسب. این به معنای این نیست که از تخیل هیچ استفاده نکنیم. بلکه تخیل در خدمت بیان واقعیت باشد.
هدف از نوشتن خاطره: هدف از نوشتن خاطره می‌تواند موارد زیر باشد:
- ثبت کردن تجربیات مشترک انسانی؛
- آرامش روحی و روانی؛
- تقویت هیجان عاطفی؛
- حل معضل اجتماعی و …؛
- داشتن جنبه انسان‌شناسانه و جامعه‌شناسانه؛
- انتقال حس؛
- سرگر‌می و تفریح.
قسمت‌های قبلی:
