معلم تهمینه پس از احوال‌پرسی با بچهها گفت: خوب بچههای عزیز! امروز یک ولایت دیگر را برای شما معرفی میکنم. حاضرید؟
بچهها با صدای بلند جواب دادند: بلی!
شهر ننگرهار
معلم تهمینه: امروز به سراغ ولایت ننگرهار میرویم. مطابق آنچه در سایت پژواک نقل شده، این ولایت 7.927 کیلومتر مساحت دارد. مرکز آن شهر جلال‌آباد است و ولسوالیهای آن عبارت‌اند از: اَچین، بَتی‌کوت، بِهسود، پَچیرواَگام، جلال‌آباد، حصارک، چَپَرهار، خوگیانی، دَربابا، درهی نور، ده‌بالا، رودات، سرخ‌رود، شیرزاد، شینوار، کوت، کوزکُنر، گوشته، لعل‌پور، مُهمنددره، نازیان.
ننگرهار هوای گرم دارد. در تابستان حرارت آن به ۴۰ درجه و در زمستان ۵-۱۰ درجه زیر صفر میرسد. کوههای ناحیه شگه، باسول، کامه، درونته، تورغر و سپین‌غر و همچنان دریای کابل، لغمان، سرخ‌رود، نازیان و دریای کنر که در کنار آن قرار دارد هوای آن را تا حدودی کنترل کرده است.
بند برق درونته ظرفیت تولید، یازده مگاوات برق را دارد.
مردم از طریق کشت گندم، پنبه، جواری، برنج، لوبیا، گلپی، بادنجان رومی، نیشکر، لیمو، نارنج، میوهجات زندگی خود را تیر می‌کنند. بادنجان رومی و نیشکر بیشتر شهرت دارد. فابریکههای نساجی، پروسیس میوه و کنسرو و فابریکههای هده و غازی‌آباد و فابریکه تولید روغن‌زیتون به مردم کمک کرده تا زندگی بهتری داشته باشند.
در کوههای سپین‌غر جلغوزه زیاد یافت کاشت‌وبرداشت میشود. صنعت صابون‌سازی، یخ‌سازی صنایع چوبی، پلاستیکسازی، حجاری و کلالی در این ولایت رواج دارد. بند برق درونته در ساعت یازده هزار کیلووات برق تولید میکند. شاهراه مواصلاتی کابل-تورخم از این ولایت میگذرد و گمرکهای جلال‌آباد و تورخم درآمد این ولایت را بالابرده است. در ولسوالی اچین معدن سنگ تلک وجود دارد که مردم از آن در صنایع استفاده می‌کنند.
مریم که سراپا گوش بود، پرسید: ننگرهارجایهای تاریخی هم دارد؟
معلم تهمینه جواب داد: بلی! هده، باسول و کامه از محلات تاریخی این ولایتاند که شهرت فراوان دارند. قدمت این ولایت به قرن دوم میلادی میرسد. حدود پانزده هزار مجسمه بودا از مناطق مختلف ننگرهار به‌دست‌آمده‌اند که نشان میدهند این منطقه به‌خصوص منطقه هده از مراکز بودائی بوده است. در نزدیک هده یک صومعه[1] (جای عبادت) بزرگ بوده که پیروان بودائی در آنجا تعلیم میدیدند. باغ سراج‌العماره، باغ امیر شهید، باغ محله در خوگیانی و صفدرگت در کوز کنر ازجمله جایهای تاریخی میباشند.
از کشفیات منطقه هده، ننگرهار
خوب بچهها! کافی است؟
- نه معلم صاحب!
- امروز همین اندازه برایتان گفتم. باز اگر خواستید بیشتر درباره ننگرهار بدانید، کتابهای تاریخی زیادی هست که در خانه بخوانید.
- باشد.
- خوب خداوند(ج) یارتان باد!
[1]. صومِعِه یا دِیر جایی است که راهب‌ها و راهبه‌ها تحت سرپرستی یک رئیس مرد یا زن در آن زندگی می‌کنند. در قرون‌وسطی صومعه‌های بسیاری در سراسر اروپا ساخته شدند.
