بامیان (یا بامیکان یعنی درخشان و روشن) یکی از ولایت‌های مرکزی افغانستان است که به خاطر تاریخ غنی، طبیعت زیبا و آثار باستانی از شهرت فراوان برخوردار است. این ولایت از مراکز مهم گردشگری افغانستان به شمار می‌رود. در این نوشته به صورت بسیار فشرده این ولایت و ساحات باستانی و آبدات تاریخی و جاذبه‌های گردشگری آن را می معرفی کنیم.
اهمیت بامیان
اهمیت ولایت این ولایت از چند جهت دارای اهمیت است:
- داشتن پیشینۀ تمدنی و فرهنگی؛ این ولایت به عنوان «پایتخت فرهنگی» سارک در سال ۲۰۱۵ اعلام شد.
- داشتن آبدات تاریخی و ساحات باستانی زیاد؛ بامیان به دلیل داشتن صدها آبدۀ تاریخی از شهرت جهانی برخوردار است.
- داشتن معادن غنی به‌ویژه معدن بزرگ آهن حاجی گگ؛
- موقعیت جغرافیایی؛ بامیان در مرکز افغانستان واقع شده است. جایی است بسیاری از مهاجمان در آنجا شکست سخت را تجربه کردند.
- داشتن منابع بزرگ آبی؛ این ولایت به دلیل واقع شدن در دامنه کوه‌های پربرف هندوکش و بابا، از منابع مهم آبی افغانستان به شمار می‌رود.
- گردشگری؛ بامیان مهم‌ترین ولایت افغانستان از این منظر محسوب می‌شود.
- نقش اقتصادی؛ ولایت بامیان به دلیل جاذبه‌های گردشگری نقش مهمی در اقتصاد افغانستان دارد. همچنین نصف کچالوی مورد افغانستان در این ولایت تولید می‌شود. میزان قابل توجهی آن نیز به کشورهای خارج صادر می‌شود. همچنین گیاهان داروی بامیان بسیار معروف است.
موقعیت
ولایت بامیان در مرکز افغانستان میان سلسله جبال هندوکش و بابا موقعیت دارد. شهر بامیان مرکز آن است که بالای طول البلد 49. 97 شرقی و عرض البلد 40- 34 شمالی واقع شده است. و ارتفاع آن از سطح بحر 2550 متر می‌باشد. (عارض، 1381: 9)
مساحت
ولایت بامیان 414. 17 کیلومتر مربع مساحت دارد. (عارض، 1381: 9)
نفوس
در مورد نفوس بامیان آمار متفاوت ثبت شده است. بر اساس آمار نشر شده توسط اداره مرکزی احصائیه در سال 1389 خورشیدی (2010 م) نفوس بامیان 411700 نفر تخمین شده است. وزارت احیا و انکشاف دهات از طریق پروگرام همبستگی ملی نفوس ولایت بامیان را 650000 نفر برآورد کرده است وزارت صحت عامه از طریق کمپاین واکسن در سال 1387 خورشیدی (2008 م) میزان نفوس بامیان را 650000 نفر برآورد کرده است. . آمار تهیه شده توسط ادارات ملل متحد جمعیت این ولایت را حدود ۵۷۲۸۷۴ نفر برآورد کرده است.برخی جمعیت آن را در سال 1379 خورشیدی, 942. 400 نفر،(عارض، 1381: 9)[1] با رشد سالانه 3. 2 فیصد برآورد کرده‌اند. تراکم نفوس 23 نفر در هرکیلومتر گفته شده است.
اقوام
در بامیان اقوام مختلف زندگی می‌کنند. ماننده، هزاره، سادات، تاجیک، تاتار، قزلباش، پشتون. بیشترین جمعیت بامیان را هزاره‌ها تشکیل می‌دهند.
منبع: پروفایل بامیان، 1398: ص 9
واحدهای اداری
جغرافیا و طبیعت بامیان
بامیان به دلیل موقعیت جغرافیایی آن، در زمستان بسیار سرد و برفگیر و تابستان دارای آب و هوای معتدل می‌باشد.
بارندگی سالانۀ آن در نقاط مرتفع به 800 میلی‌متر و در همواری‌ها به 400 میلی‌متر می‌رسد. میزان حرارت آن در تابستان 30 درجه و در زمستان به 15- درجه سانتی‌گراد می‌رسد. (عارض، 1381: 9)
اقتصاد و معیشت
کشاورزی، دامداری و گردشگری از مهم‌ترین منابع اقتصادی مردم می‌باشد. گندم بسیار اندک کشت می‌شود.
ادامه دارد
نویسنده: م. ج
پی‌نوشت:
[1] . عارض، غلام جیلانی. (1381). اطلس ولایات افغانستان. کابل: اداره کتابخانه‌های سیار اریک (توانا).
