دستور خط فارسی دری[1] شامل اصول و قواعدی است که پیروی از آن‌ها سبب می‌شود تا خط فارسی دری به صورت روشمند تنظیم گردد. این قواعد خود، بر معیارهای زیادی استوار می‌باشند که از آن جمله می‌توان به ملاک‌‌های زیر اشاره کرد:
- حفظ شکل ظاهری خط فارسی دری: خط فارسی دری یا به تعبیر دیگر متن فارسی دری از مجموعه کلماتی تشکیل شده است که روی‌هم‌رفته، ساختار ظاهری آن را به وجود می‌آورد. نوع قلم (فونت‌ها) و جدا و پیوسته‌نویسی کلمات، ترکیبات و عبارت‌ها، بر زیباسازی شکل ظاهری خط فارسی دری اثرگذار می‌باشد. برای تشخیص شکل ظاهری نظام خط فارسی دری می‌توان از متنی که با دست نوشته شده و متنی که به وسیلۀ کمپیوتر تایپ گردیده استفاده کرد. اگر این دو نوع متن را کنار هم بگذاریم، به خوبی می‌توانیم خوانایی و ناخوانایی، زیبایی و نازیبایی آن‌ها را از هم تشخیص دهیم. در یک متن تایپی نیز، می‌توانیم نقش جدا و پیوسته‌نویسی کلمات را در زیبایی و نازیبایی آن درک نماییم. یکی از معیارهای درست‌نویسی این است که کلمات به گونه‌ای نوشته شوند که ساختار کلی و شکل ظاهری و نظم صوری متن از بین نرود؛ زیرا هر متنی از سیستم واحدی پیروی می‌کند که اگر از قاعدۀ خود بیرون بیفتد، اختلال معنایی، آوایی و صوری در متن ایجاد می‌گردد.
- مطابقت مکتوب و ملفوظ: خط فارسی دری نشانه‌های عینی کلماتی است که ما بر زبان می‌آوریم. از این‌رو مطابقت مکتوب و ملفوظ(حتی‌المقدور) امر ضروری است.
- فراگیربودن: در نوشتن، باید تابع قاعده‌ای باشیم که بیش‌ترین موارد و مصداق‌ها را دربر بگیرد و استثنای اندک داشته باشد.
- آسان‌خوانی و آسان‌نویسی: متنی را که می‌نویسیم باید به گونه‌ای باشد که خواننده به آسانی آن را بخواند و بنویسد. هرگونه اشتباه املایی ممکن است باعث ابهام و یا اشتباه در خواندن و نوشتن شود.
- رعایت قواعد فاصله‌گذاری: رعایت قواعد فاصله‌گذاری لازم و ضروری است. بدون رعایت قواعد فاصله‌گذاری، متن دچار ابهام معنایی و بدخوانی می‌گردد.
ادامه دارد
پی‌نوشت‌ها:
[1] . در این که «فارسی» و «دری» باهم فرق دارد یا نه، دیدگاه‌های مختلفی ارائه شده است. این نوشته با تکیه بر عدم تفاوت فارسی و دری نگاشته شده است.
نویسنده: محمودجعفری
