اهل سنت امروزه، شمار فراوانی از جمعیت مسلمانان را تشکیل می‌دهند. از این‌رو، به دست آمدن نظرگاه آنان در خصوص مسأله‌ای چون عزاداری امام حسین(ع) مهم تلقی می‌شود و می‌تواند به وحدت نظری و عملی مسلمانان کمک کند. از سوی دیگر، با توجه به تبلیغ وسیع […] در نفی عزاداری و به ویژه عزاداری سید الشهداء، به دست آوردن سیره عالمان و بزرگان اهل سنت و گذشته تاریخی این موضوع در میان ایشان، جایگاه والایی می‌یابد.
نخستین گزارشی که از اعتراض و گریه یکی از بزرگان صحابه پس از شهادت امام حسین(ع) و اسارت اهل بیت(ع) ثبت شده، اعتراض و گریستن زید بن ارقم در مجلس ابن زیاد است. هنگامی‌که ابن زیاد با چوب دستی بر لب و دندان امام(ع) می‌زد، زید با اعتراض گفت: چوب دستی ات را بردار، به خدا شاهد بودم که رسول خدا مابین دو لب حسین را می‌بوسید و سپس گریست. ابن زیاد او را تهدید به مرگ کرد. پس زید فریاد زد: ای مردم! شما از این پس جزو بردگانید؛ پسر فاطمه را کشته‌اید و پسر مرجانه را امارت داده اید… .
به جز زیدبن ارقم، از کسانی که گریستن و عزاداری ایشان بر حسین بن علی(ع) ذکر شده می‌توان به حسن بصری اشاره کرد که پس از شنیدن خبر شهادت امام حسین(ع) به شدت گریست و گفت: امت ذلیل، امتی است که پسر دختر پیامبرش را می‌کشد. همچنین از امام شافعی می‌توان نام برد. شافعی با وجود طعن مخالفان، از ابراز محبت به اهل بیت(ع) ابا نمی‌ورزید. وی در قصیده‌ای، به مدح اهل بیت(ع) و ابراز اندوه از شهادت امام حسین(ع) می‌پردازد. نیز می‌توان از رثای خالدبن معران، یکی از تابعین و مرثیه احمد بن منصور بن علی قطیعی درباره امام حسین(ع) یاد کرد. باید به این نکته اشاره کرد که بسیاری از فقهای سنی‌مذهب اهل کوفه، به‌ویژه ابو حنیفه از سرسخت‌ترین طرفداران قیام‌های علویان بودند. ابوحنیفه و بسیاری دیگر از فقها هم در جریان قیام زیدبن علی بن حسین(ع) و هم در جریان قیام حسنیان به رهبری محمد نفس زکیه و ابراهیم ابن محمد، به حمایت آنان برخاستند و به نفع آنان فتوا صادر کردند.
احمد بن حنبل، عالم بلند پایه اهل حدیث، در تعدیل مذهب عثمانیه و پذیرش فضایل علی(ع) نقش مؤثری دارد و حنبلی‌ها که به سختی با مراسم عاشورای حسینی مبارزه می‌کردند، با نشر فضایل اهل بیت(ع) از شدت تعصب‌شان کاسته شد. در این راستا می‌توان از سبط ابن جوزی و یحیی بن سلامه حفصکی که قصیده‌ای در مدح دوازده امام و قصیده‌ای دیگر در رثای اباعبدالله الحسین(ع) دارد، نام برد.همچنین می‌توان به کسانی چون ابن صباغ مالکی، شمس الدین محمد بن طولون، قندوزی حنفی و فضل الله بن روزبهان که همگی آنان سنی‌های معتدلی هستند، اشاره کرد.
عبدالجلیل رازی، از عالمان قرن ششم و صاحب کتاب النقض، در مقابل نویسنده سنی مذهب دیگری که به عزاداری امام حسین(ع) خرده گرفته بود، به دفاع از آن برمی‌خیزد و می‌نویسد:« بزرگان و معتبران ائمه از اصحاب امام مقرم بوحنیفه و امام مکّرم شافعی و علما و فقهای طوایف فریقین، خلفاً عن سلف، این سنت را رعایت کرده اند».52 اطلاعاتی که وی از عزاداری امام حسین(ع) در میان اهل سنت می‌دهد، بسیار ارزشمند است. وی از شخصیت‌های برجسته زیادی از اهل سنت چون خواجه بو منصور در اصفهان و خواجه علی غزنوی حنفی در بغداد نام می‌برد که در روز عاشورا با شور و هیجان فراوانی به سوگواری امام حسین(ع) می‌پرداخته اند. وی همچنین به مجلس «شهاب مشّاط» در بغداد اشاره می‌کند.
در همین دوره باید از عبدالرحمن جامی(817 898 ه.ق) حنفی مذهب یاد کرد که علاقه بسیاری به خاندان عترت داشته و اشعاری در این باره سروده است. او هنگام دیدار از کربلا اشعاری در وصف امام حسین(ع) می‌سراید:
کردم زدیده، پای سوی مشهد حسین هست این سفر به مذهب عشاق فرض عین
به جز این موارد می‌توان از برخی عالمان حنفی نام برد که کتاب‌هایی در رثای امام حسین(ع) نگاشته‌اند: محمود بن عثمان حنفی رومی‌نویسنده مقتل الامام الحسین بن علی بن ابیطالب رضی الله عنهما فی کربلا،56 قادر بخش بن حسن علی حفنی نگارنده جور الاشقیا، علی ریحانة سید الانبیاء و شیخ علی انور بن علی اکبر حنفی نویسنده کتابی با عنوان شهادة الکونین فی مقتل سیدنا الحسین السبط. امروزه نیز اهل سنت، یا خود به عزاداری امام حسین(ع) می‌پردازند و یا با شیعیان در عزاداری شرکت می‌کنند؛ چنانچه دکتر علی الوردی در کتاب خود با عنوان دراسة فی طبیعة المجتمع العراقی به این اشتراک شیعه و سنی در عزای حسینی اشاره می‌کند و می‌نویسد: «کم دیده نمی‌شود که محله سنی نشین با محله شیعه نشین در بعضی مجالس حسینی مشارکت می‌کنند و گاهی نیز در تقدیس مراقد و امامان شیعه این مشارکت دیده می‌شود.»
نویسنده: علی آقاجانی
