دهمین کنگره‌ی شعر و ادبیات عاشورایی افغانستان با عنوان « واژه‌های تشنه» با حضور دکتر سید روح الله حسینی رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در کابل و سرپرست وابستگی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در شهر مزار شریف، سجاد جعفری معاون سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در شهر مزار شریف، سید سکندر حسینی رئیس کتابخانه عمومی فردوسی وانجمن هنر وادبیات آیینی افغانستان، صالح محمد خلیق رئیس انجمن نویسندگان بلخ، تقی واحدی مسئول خانه داستان بلخ جمعی از علما، اساتید پوهنتونها، مسئولین نهادهای علمی،فرهنگی، آموزشی،تشکل‌های فرهنگی و جمع کثیری از شاعران و نویسندگان بلخ در شهر مزار شریف برگزار گردید.
این کنگره توسط انجمن «هنر ادبیات و آیینی افغانستان» با همکاری ریاست کتابخانهی عمومی فردوسی و وابستگی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به منظور رشد و بالندگی شعر و ادبیات آیینی افغانستان و به نیت بزرگداشت از اربعین حسینی و ترویج فرهنگ عاشورایی، روز یکشنبه ۴ سنبله(شهریورماه) ۱۴۰۳ در کتابخانهی عمومی فردوسی برگزار شد.
این نشست با گردانندگی«حمزه عابر» شامل بخش‌های متعددی چون: قرائت، سخنرانی، منقبت خوانی ومداحی، شعرخوانی و آیین اختتامیه‌ی این کنگره همراه با اعلام نتایج برگزیده‌شدگان بود.
پس از اجرای برنامه توسط آقای عابر، استاد محمد نادر شریفی(رئیس دارالقرآن امام حسن مجتبی) با قرائت آیات آسمانی وحی سالن همایش را پر از انوار الهی نموده و گوش جان‌ها را نوازش داد.
اولین سخنران این کنگره آقای سید سکندر حسینی بامداد (رئیس کتابخانهی عمومی فردوسی و رئيس انجمن هنر و ادبیات آیینی افغانستان) بود. وی ضمن خوش‌آمدگویی و عرض تسلیت اربعین حسینی،بایدها و نبایدهای دهمین کنگره‌ی« واژه‌های تشنه» را که قبلاً نیز در شبکه‌ها وپلتفرم‌های مجازی و رسانه‌ها به صورت همگانی منتشر شده بود، برای شرکت کنندگان روشن ساخت. رئیس انجمن هنر وادبیات آیینی افغانستان خاطر نشان ساخت: از دهمین کنگره‌ی شعر و ادبیات عاشورایی افغانستان استقبال خوبی صورت گرفت و نزیک به ۱۲۰ شعر به دبیرخانه‌ی این کنگره ارسال شد و در دو مرحله داوری صورت گرفت.
آقای بامداد: مناطق جغرافیایی شاعرانی را که از نقاط مختلف جهان به این رویداد ادبی شرکت کرده بود چنین عنوان کرد: افغانستان(کابل، غزنی، بلخاب، بغلان و بلخ)، ایران(قم، اصفهان، البرز، بابلسر، تهران، یزد، مشهد، کاشان، شیراز و کرمان)، آلمان(مونیخ)، کانادا(ونکوور) و سوئد(مالمو).
رئیس انجمن هنر و ادبیات آیینی افغانستان، اشتراک‌کنندگان بخش داستان را حدود ۳۰ نفر شمرد و مناطق جغرافیایی داستان‌نویسان را نیز شهرهای: کابل، هرات، مزارشریف، مشهد، تهران، قم، اصفهان، اراک، البرز، آران و بیدگل، مازندران، کاشان و پیشوا عنوان کرد.
پس از صحبت‌های سید سکندر حسینی بامداد، منقبت خوان جوان و مداح اهل بیت آقای «جلیل حسنی» با صدای گرم و رسایش به مداحی ومنقبت خوانی پرداخته و حرارت عشق امام حسین (ع) را در دل مومنین حاضر در نشست شعله‌ورتر ساخت.
میهمان ویژه‌ی این کنگره آقای سید روح‌الله حسینی رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در کابل و سرپرست وابستگی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در مزارشریف) دومین سخنران بزرگترین رویداد شعر وادبیات آیینی افغانستان بود وی ضمن سپاس و قدردانی از برگزاری مجلس عزای حسینی و اختتامیه‌ی دهمین کنگره‌ی شعر وادبیات عاشورایی افغانستان «واژه‌های تشنه» بحثی را با عنوان «ادبیات متعهد و غیر متعهد» گشود و با این پرسش که: «آیا ادبیات می‌تواند متعهد باشد یا خیر؟» سخنانش را آغاز کرد.
آقای حسینی وجود تعهد در ادبیات را توام با مناقشه خواند و آرای پیرامون پرسش اولیه را بر شمرد و آن را به دو گروه دسته‌بندی کرده گفت: عده‌یی تعهد در ادبیات را بی‌معنا می‌دانند و بر این باور اند که تعهد در ادبیات باعث محدودیت ادبی برای نویسنده و شاعر گردیده و خود قید تعهد باعث کندیِ رشد ادبیات می‌شود.
اما در مقابل این گروه، عده‌ی ادبیات متعهد را مسئله اساسی و مهم در ادبیات می‌شمارند و می‌گویند: ادبیات فاقد تعهد، کارکرد خودش را (که همان تعهد و التزام به مسائل اجتماعی و حیاتی است) از دست می‌دهد و از طرفی تعهد به باور ذهنی شخصِ نویسنده و شاعر را در بر می‌گیرد و ناممکن است کسی به چیزی باورمند نباشد، که خود همین باور می‌تواند او را به نوعی متعهد بار آوَرد و برای خلق آثار ادبی دست او را بگیرد.
وی در بخش دیگر از سخنانش به ادله‌هایی تایید ادبیات متعهد پرداخته گفت: از آغاز جریان ادبیات فارسی و از سنایی و مولوی تا حافظ و سعدی و همه آنانی که تا کنون توانسته‌اند با شعر و نویسندگی به ماندگاری و جاودانگی دست پیدا کنند، از ادبیات متعهد بهره‌مند شده‌اند و آموزه‌های قرآنی و دینی و شعور اسلامی را درون‌مایه‌ی شعرهای خودشان قرار داده‌اند و اگر عکس قضیه عمل می‌کردند بی‌تردید نتیجه این نبود. قرآن نیز در سوره‌ی شعرا موضع خود را در این دوگانی روشن ساخته و ادبیات متعهد را ستوده و آن را در مقابل ادبیات غیرمتعهد ارزشمند شمرده‌است. پیامبر سالیانی پی‌هم علیه ادبیات پربار اما نامتعهد عرب، موضع‌گیری نمود و ائمه‌ی معصومین نیز ادبیات متعهد را ارج گذاشته و آن را مفید عنوان کرده‌اند.
آقای صالح محمد خلیق(رئیس انجمن نویسندگان بلخ و یکی از دوارن بخش شعر این کنگره) بود وی به نمایندگی از بخش داوری شعر این کنگره صحبت نمود و معیارهای برگزیده شدن در بخش شعر این کنگره را بر شمرد و گفت: شعرهای ارسالی به دبیرخانه را ما در دو بخش داوری کردیم و روی‌کرد ما در این بخش: زبان و ساختار تازه، نوع نگاه به قضیه‌ی عاشورا و شاعرانگی آن بود که الحق و الانصاف شعرهای جاندار و با تمامی ویژه‌گی‌های یادشده در دسترس ما قرار گرفت.
سومین سخنران به نمایندگی از بخش داوری داستان، استاد محمد تقی واحدی( استاد دانشگاه و معاونیت آموزشی دانشگاه ابن سینا) بود که به معیارهای داوری این کنگره در بخش داستان اشاره نموده گفت: ما داستان‌های فرستاده شده را با سه روی‌کرد: نگاه نو، شخصیت‌پردازی و توصیف فضا بررسی کردیم که خوش‌بختانه با داستان‌های خوب و رضایت‌بخشی روبه‌ور شدیم.
استاد واحدی سپس برداشت خود را از داستان‌های فرستاده شده به طور کلی چنین اذعان داشت: در این داستان‌ها اکثراً شخصیت‌های داستانی مریض و ناخوش‌احوال است و برای یافتن سلامتی خودشان دنبال راه‌های غیر معقول استند تا بتواند مثلاً زودتر به نتیجه برسند. وی رجوع به ساحر و ملاها را جهت دریافت تعویذ برای حل گرفتاری‌ها از مواردی شمرد که شخصیت‌های داستانی اکثر داستان‌ها آن را بازتاب داده است.
استاد تقی واحدی از این نگاه که نویسندگان داستانی توانسته‌اند به شناخت خوب و روشن از متن جامعه دست یابند و باورهای جاری در اذهان عامه را به نمایش بگذارند، اظهار خرسندی و فخر نمود؛ اما از آن‌جایی که این واقعیت در زندگی مردمی نقش مهم یافته و در کنار عقل و حتا بالاتر از تفکر برای حل مشکلات قرار گرفته است، اظهار تأسف کرده و آن را فاجعه‌بار خواند.
پس از صحبت‌های آقای حسینی، نوبت به مداحی استاد محمد‌ذاکر ذاکر(منقبت‌خوان و مثنوی‌خوان شهیر افغانستان) رسید و وی با صدای گرم و جان‌فزای خودش شعری بلندی را در وصف سرور شهیدان زمزمه کرد و مجلس را غرق در شور حسینی نمود.
در آیین اختتامیه دهمین کنگره‌ی شعر وادبیات عاشورایی افغانستان «واژه‌های تشنه» بار دیگر سید سکندر حسینی بامداد
بر سخن‌گاه ایستاده و ضمن قدردانی از داوران، اشتراک کننده‌گان و میهمانان اختتامیه توضیح داده گفت: این دهمین کنگره‌ی است که همه ساله از سوی انجمن هنر و ادبیات آیینی افغانستان به هدف ارج‌گذاری به ادبیات عاشورایی و تشویق استعدادهای جوان راه‌اندازی می‌شود و ما افتخار راه‌اندازی و برگزاری آن را داریم و خدا را بر این توفیق سپاسگزاریم.
رئیس انجمن هنر وادبیات آیینی افغانستان در ادامه به معرفی اعضای دبیرخانه این کنگره پرداخته گفت این کنگره در دو بخش شعر و داستان و طی دو مرحله قضاوت و داوری شد. در مرحله‌ی نخست و مقدماتی، ۱۱۵ اثر به دبیرخانه فرستاده شد و من و استاد صالح محمد خلیق در بخش شعر و شقایق دهقان نیری و سید مرتضی حسینی شاهترابی در بخش داستان و در مراحل نهایی در بخش شعر: استاد محمدکاظم کاظمی، سیدمحمد جواد شرافت، استاد صالح محمد خلیق و سید سکندر حسینی بامداد قضاوت نمودند و در بخش داستان: استاد تقی واحدی، سید اسحق شجاعی و سمیه عالمی رشته‌ی داوری را به دست داشتند.
آقای بامداد در اخیر راه یافته‌گان به مرحله نهایی دهیمن کنگره شعر و ادبیات عاشورایی افغانستان را برشمرد و برنده‌شدگان را اعلام کرد.
راه‌یافته‌گان به مرحله نهایی♦
در بخش شعر: 🔶
محمدحسن حسین زاده، محمد تقی دامردان، داستانه روشنا، سید علی رضا حیدری خاکی، شافع عصیان، سید امین اسفندیار، سید احسان بدخشانی، راهان پارسی، نورمحمد علوی فراندیش، سید مصطفی سائس، حمید تقدیمی، حسینی فطرت، خدیجه حلیمی، فیروزه مرادی، زهرا منصوری، محدثه نبی حسینی، عاطفه جعفری، زهرا رسولی، مقبوله موسوی، مرضیه سادات هاشمی و فاطمه صافی
و در بخش داستان: 🔰
سارا احمدی، زهرا اخلاقی، راهان پارسی، خالده حسن یار، فاطمه خوش آمدی، فاطمه راشدی بامیکان، رحیمه رضاپور، ملیحه سادات سجادی، سید محمدآقا طیبی، حبیب الله علیزاده، محرم حسین نوری، محمد نوری و نرگس سادات نوری، داستان‌نویسان راه‌یافته به بخش فرعی عبارتند از: ساناز پیرزاد، فاطمه جعفری و فاطمه سادات مرتضوی.
🔸برگزیدگان:
🔰رتبه اول: هیچ‌کدام از آثار راه‌یافته امتیاز لازم را دریافت نکرد
🔰رتبه دوم: نورمحمد علوی فراندیش
🔰رتبه سوم: سید امین اسفندیار
🔹تقدیرشدگان
🔸زهرا رسولی
🔻عاطفه جعفری
🔸محمدتقی دامردان
🔻محدثه نبی‌حسینی
🔸سید احسان موسوی بدخشانی
📌لازم به ذکر است که برگزیدگان بخش داستان در دومین محفل اختتامیه کنگره واژه‌های تشنه که در روزهای آینده در شهر قم کشور ایران برگزار می‌شود معرفی و تقدیر خواهند شد.
📆۴ سنبله/شهریور ۱۴۰۳-بلخ
گزارش: حمزه عابر
