پنجمین همایش بین‌المللی اربعین به روز دوشنبه 14 سنبله 1401 به صورت آنلاین برگزار گردید.
در نخستین نشست این همایش محمدجمال حسین‌الطیف ازعراق، سیده فلیحه زهرا کاظمی از پاکستان، محمدابوالکلام سرکار از بنگدیش، دکتر عزیزالله حسن‌زاده هروی و محمود جعفری از افغانستان، ماندانا تیشه‌یار از ایران اشتراک کرده بودند و به سخنرانی پرداختند.
حسین‌الطیف استاد دانشگاه کربلا در سخنرانی خود تحت عنوان «جایگاه مفاهیم اربعین در ادبیات معاصر عراق»، از تأثیرگذاری اربعین بر هنر و ادبیات معاصر عراق یاد کرد و آن را باعث شکوه فرهنگ عاشورا در این کشور خواند.
او گفت: مفاهیم اربعین تنها به حوزه فرهنگ محدود نمی‌شود بلکه حوزه‌های اجتماعی و سیاسی را نیز دربرمی‌گیرد.
محمدابوالکلام سرکار استاد دانشگاه در داکا-بنگدیش از دیگر سخنرانان بود. وی تأثیر عاشورا بر ادبیات بنگلدیش را مورد ارزیابی قرار داد. او اظهار داشت: عاشورا تأثیر فراوانی بر جریان ترجمه و همینطور ادبیات داشته است.
او مشرف حسین، شهزاد حسین، اسماعیل حسین را ازجمله شاعرانی عاشورا سرا در این کشور نام برد و افزود: اکنون عاشورا در بنگلدیش به خوبی تجلیل می‌شود. مراسم تجلیل از عاشورا به شکل روزه گرفتن، دعا، مسجد رفتن، گریه و زاری اجرا می‌گردد.
به تعقیب آن زهرا کاظمی استاد دانشگاه لاهور نیز صحبت کرد. وی راجع به نقش میربابرعلی انیس بر جریان مرثیه‌سرایی در پاکستان را مورد بحث قرار داد و گفت: میرانیس از غزل آغاز کرد و بعد به مرثیه‌سرایی روی آورد. او 1200 مرثیه و 600 رباعی در سوگ حسین بن علی (ع) سرود که مجموع آن در 5 جلد منتشر گردیده است.
عزیزالله حسن‌زاده از هرات تأثیرگذاری عاشورا بر ادبیات کلاسیک افغانستان را مورد بحث قرار داد و از اندیشه‌های عاشورایی حکیم سنایی، مولانا جلال الدین بلخی، واعظ کاشفی، عبدالرحمن جامی سخن گفت. حسن‌زاده کتاب «روضت الشهدا» را نخستین کتاب روضه در افغانستان خواند و نقاط قوت و ضعف آن را برشمرد.
محمودجعفری استاد دانشگاه در کابل نیز از آسیب شناسی شعر عاشورایی سخن گفت و بر تأسیس نهاد عاشوراپژوهی تأکید کرد. او گفت: اگر جریان سرایش شعر عاشورایی به همین صورت ادامه یابد، بدون شک شعر عاشورایی دچار کژتابی‌های محتوایی و صوری خواهد شد. او راه نجات از این بحران را تأسیس نهاد عاشورا پژوهی خواند.
پایان نخستین نشست با سخنرانی ماندانا تیشه‌یار استاد دانشگاه علامه طباطبایی رقم خورد. وی سخنانش را تحت عنوان دپلماسی اربعین نمادی از صلح و دوستی در سیاست همسایگی ارایه کرد.
گفتنی است که چهار همایش قبلی در جاهای مختلف از کشورهای عراق، ایران و پاکستان برگزار شده بود.
